Treatises on Friendship and Old Age

Leontinili Gorgias da yüz yedi yaşına kadar yaşamış, gayretine ve çalışmasına ara vermemiştir. Niçin bu kadar uzun süre yaşamak istediği sorulunca “Yaşlılığı suçlamam için hiçbir nedenim yok,” demiştir. Eğitimli bir insana yakışan, harika bir cevap bu. Akılsızlar ise kendi kusurlarını ve suçunu yaşlılığa yükler.

Büyük işler kuvvet, hız ya da çeviklikle değil, düşünce, otorite ve karar verme yeteneğiyle yapılır; bunlar da yaşlılıkta azalmak şöyle dursun, daha da artar genellikle.

Yaşlılıkta hafıza zayıflarmış. İnanıyorum ki, çalıştırmazsan ve aksak bir doğan varsa, zayıflar. Themistocles tüm vatandaşların adını ezbere biliyordu, yaşı ilerleyince Aristides’i “Lysimachus” diye selamladığını mı sanıyorsunuz? Bir yaşlının, hâzinesini gömdüğü yeri unuttuğunu hiç duymadım. Yaşlılar özen gösterdikleri her şeyi, mahkeme günlerini, kimden alıp kime vermeleri gerektiğini iyi hatırlarlar.

Hangi söz, Crotonlu Milon'un sözünden daha acınası olabilir? Milon'un artık yaşlı olduğu dönemde sahada idman yapan atletleri görünce, kendi kaslarına bakarak şöyle dediği anlatılır: "Ah ah, bunlar artık birer ölü! " Ey aptal adam, kasların senden farklı değil ki, şöhretini kendin sayesinde değil, kolların ve kasların sayesinde kazandın.

Çoğunlukla dili etkileyici olan yaşlı birinin iyi hazırlanmış, sakin konuşması kendisine dinleyici bulur. Bir insan bunu kendi başına başaramasa da, bir Scipio'ya ya da Laelius'a öğretebilir!

Bu kuvvet eksikliği genelde yaşlılıktan ziyade gençlikteki hatalardan kaynaklanır, şehvet düşkünü olan, ölçüsüz gençlik, yaşlılığa dermansız bir beden bırakır.

Kuvvetin bir ölçüsü olmalı, insan ulaşabileceğine uzanmalı, böylece yitirdiği kuvveti bü­yük bir özlemle anmayacaktır.

Hep kendi çıkarını düşünmeyi, yani yaşlı açgözlülüğünü ise anlamıyorum. Öyle ya, yol kısaldık­ça yolluğu artırmaya çalışmaktan daha saçma ne olabilir?

Ayrıca genç uzun yaşayacağını umut eder, yaşlı ise aynısını umut edemez. Aksi halde budalaca bir umut beslemiş olur. Kesin bir şey yerine belirsiz bir şeyi, ger­çek yerine sahte bir şeyi tercih etmekten daha ahmakça ne var? Bununla birlikte yaşlı, gençten daha iyi durumdadır zira gencin umut ettiği yere varmıştır. Genç uzun yaşamayı ister, yaşlı ise uzun yaşamıştır.